Tytuł konferencji: „Deifikacja nauki a sekularyzacja transcendencji”
PLATFORMA ZOOM – 27.01.2022 roku
P R O G R A M K O N F E R E N C J I
9:00 – Rozgrzewka techniczna, dr Rafał Szopa
9:15 – 9:30 – Otwarcie konferencji, ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT
SESJA PIERWSZA
9:30 – 9:45 – ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT: Czy wyznawana religia, uprawiana nauka i ustanawiane prawo mogą redukować wartość ludzkiej godności?
9:45 – 10:00 – dr hab. Piotr Duchliński, prof. AIK: Scjentyzm jako sekularyzacja transcendencji
10:00 – 10:15 – dr hab. Michał Zembrzuski, prof. UKSW: Absolutyzacja nauki – perspektywa tomistyczna
10:15-10:30 – DYSKUSJA
10:30-10:45 – Przerwa kawowa (indywidualnie)
SESJA DRUGA
10:45 – 11:00 – dr Rafał Szopa: Naturalizm ontologiczny i metodologiczny a transcendencja
11:00 – 11:15 – dr Marek Błaszczyk: Problem Boga w filozofii egzystencjalnej
11:15 – 11:30 – mgr Jarosław Młynarczyk: Prezentacja pojęcia „Teozofia” w jak najszerszym jego aspekcie
11:30 – 11:45 – Andżelika Sojka, Angelika Pokładek: Kryzys duchowy we współczesnym świecie, co do tego doprowadza?
11:45-12:00 – DYSKUSJA
12:00-12:30 – Przerwa kawowa (indywidualnie)
SESJA TRZECIA
12:30 – 12:45 – mgr Jan Kalinowski: Desakralizacja świata u Mircei Eliadego jako proces zapominania siebie
12:45 – 13:00 – Piotr Kwiatkowski: ,,To drzewo tak jakoś żyje” – mycie drewnianych chat w Chochołowie jako wyraz głębokiej troski
13:00 – 13:15 – Jan Biedny: Ujarzmić Golema, czyli o odczarowaniu nauki poprzez socjologię wiedzy
13:15-13:30 – DYSKUSJA
13:30 – Zakończenie konferencji
TYTUŁY, ABSTRAKTY I BIOGRAMY
Dr Marek Błaszczyk
Tytuł wystąpienia
Problem Boga w filozofii egzystencjalnej
Abstrakt
Celem wystąpienia będzie ukazanie specyfiki rozumienia Boga (Absolutu) na gruncie szeroko rozumianej filozofii egzystencjalnej. Zaznaczymy, że fenomen egzystencjalizmu polega nie tylko na tym, że jako programowo antysystemowy (czy wręcz „nienaukowy”) nurt współczesnej filozofii europejskiej jest on „rewolucyjny” względem dotychczasowej tradycji intelektualnej, lecz także na tym, że zaciera on granice między wypowiedzią filozoficzną a wypowiedzią literacką, między literackością filozofii a filozoficznością literatury. Będziemy argumentować na rzecz tezy, że niejednorodność egzystencjalizmu, w tym dostrzegalne na jego gruncie antynomie i niuanse w rozumieniu Boga („świata nadzmysłowego”), służy lepszemu wyeksponowaniu miejsca i roli człowieka w świecie, poszerzając horyzont namysłu nad fundamentalnymi kwestiami bezpośrednio związanymi z ludzkim życiem. Zwrócimy uwagę na dotychczasowe (obiegowe) konceptualizacje egzystencjalizmu, wskazując na ich „umowność” i „problematyczność”. Zaproponujemy przy tym alternatywne jego ujęcie, polemizując z „klasycznym” podziałem na egzystencjalizm ateistyczny i chrześcijański. Wywód podzielony będzie na trzy części. W pierwszej nakreślimy specyfikę egzystencjalizmu jako dwudziestowiecznego nurtu filozoficznego, przybliżając możliwe jego klasyfikacje. W drugiej uwypuklimy związek filozofii, teologii, literatury i religii w kontekście omawianego ruchu myślowego. W trzeciej natomiast przyjrzymy się temu, jak poszczególni egzystencjaliści interpretują Boga oraz jaki mają stosunek do teologii, religii i nauki.
Biogram
(…)
Mgr Jan Jakub Kalinowski
Tytuł wystąpienia
Desakralizacja świata u Mircei Eliadego jako proces zapominania siebie
Abstrakt
We współczesnym procesie sekularyzacji wszystkich dziedzin życia ludzkiego, dostrzec możemy echa zjawiska „desakralizacji” świata, opisywanego przez Mirceę Eliadego. Zjawisko to – rozumiane jako stopniowe usuwanie elementów sacrum z życia człowieka nowoczesnego, stereotypowo nie-religijnego – zapowiada już Ernst Cassirer, a także rozwija następnie Paul Ricoeur. Ów proces – archaicznego pochodzenia i poniekąd wpisany w kondycję ludzką od jej zarania – w czasach obecnego, gwałtownego przyspieszenia technologicznego i naukowego, znacząco się pogłębił i ujawnił współistniejący z nim kryzys kultury, który Cassirer określa za Maxem Schelerem – „kryzysem wiedzy człowieka o sobie samym”.
Biogram
Autor jest absolwentem Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie ukończył także studia podyplomowe. Napisał pracę licencjacką, zatytułowaną “Wpływ filozofii greckiej na wczesnochrześcijańską teologię stworzenia” (2016) oraz pracę magisterską pt. “Droga powtórnej naiwności. Filozofia symbolu Ernsta Cassirera, Mircei Eliadego oraz Paula Ricoeura” (2019). W 2020 założył stowarzyszenie “Pletora”, aby promować filozofię polską, a od 2021 prowadzi klub dyskusyjny w Gdańsku pt. “Filozofia człowieka w czasach kryzysu samopoznania” i przygotowuje się do studiów doktoranckich. Prywatnie miłośnik górskich wspinaczek, podróżnik i zagorzały czytelnik.
Mgr Jarosław Młynarczyk
Tytuł wystąpienia
Prezentacja pojęcia „Teozofia” w jak najszerszym jego aspekcie
Abstrakt
Celem wystąpienia jest prezentacja pojęcia „Teozofia” w jak najszerszym jego aspekcie. „Teozofia” to nie tylko odwieczne pytanie człowieka o Boga, ale filozoficzna próba poznania Bożej istoty, wyjaśnienie człowiekowi kim On jest. B. F. Trentowski, autor terminu, stara się wykazać, że jest to filozofia pierwsza i wolny od jakiegokolwiek przymusu sposób oddania czci Bogu poprzez nieustanne próby Jego poznawania. Forsuje on teorię Boga jako Największego z Myślicieli, który będąc pełnią mądrości przyzywa wszystkich filozofów (miłośników mądrości), aby rozpoznawali Go w Jego stworzeniu, które ma być urzeczywistnieniem Słowa – Bożej myśli. Kto zaś tę myśl uchwyci, kończy etap błądzenia w niewiedzy.
Biogram
ORCID: 0000-0003-1801-397X. Afiliacja: Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu w Białymstoku, Instytut Filozofii. W roku 2020 obronił pracę magisterską pt. „Filar i podpora prawdy obrazem relacji wiary i nauki w życiu i twórczości o. Pawła Florenskiego”. Opublikował »Szaleństwo i wiara« Elżbiety Belenson. Próba przekładu („Elpis” 2020 nr 22) oraz przetłumaczył tekst Nikołaja Łosskiego pt. Ideał chrześcijański a kultura techniczna („IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych” XXXI/2019). Obecnie pracuje nad spuścizną B. F. Trentowskiego. Zainteresowania badawcze: filozofia religii, filozofia chrześcijańska, filozofia rosyjska Srebrnego Wieku, egzystencjalizm, mesjanizm polski, historia filozofii i Kościoła.
Jan Biedny
Tytuł wystąpienia
Ujarzmić Golema, czyli o odczarowaniu nauki poprzez socjologię wiedzy
Abstrakt
W swoim wystąpieniu posłużę się metaforą nauki sformułowaną przez Harry’ego Collinsa i Trevora Pincha, by zaproponować inne spojrzenie na naukę. W ich rozumieniu nauka funkcjonuje jak Golem z mitologii żydowskiej, a naszym – ludzkim (społecznym) zadaniem jest próba jego ujarzmienia. Z tego też względu, analizując przykłady z historii nauki pokażę, że romantyczny i idealistyczny obraz nauki kreowany z jednej strony przez scjentystów i tradycyjnych filozofów nauki, a z drugiej, przez popkulturę, jest przekłamaniem i prowadzi do wielu nieporozumień, a faktyczny obraz nauki jest o wiele mniej „atrakcyjny”. W myśl tych postulatów, obraz nauki należy odczarować i dzięki temu uzyskać dla niej ponownie zaufanie w wiarę w kontekście społecznym.
Biogram
Student filozofii oraz filmoznawstwa i kultury mediów na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Piotr Kwiatkowski
Tytuł wystąpienia
,,To drzewo tak jakoś żyje” – mycie drewnianych chat w Chochołowie jako wyraz głębokiej troski
Abstrakt
Chochołów ze względu na to, że jest miejscem, w którym leży ponad sto starych ponad 200-letnich chat, stanowi zabytek niezwykłej wagi. Mieszkańcy chat – w dużej większości pochodzący z wielopokoleniowych rodzin góralskich – zgodnie z zarządzeniami dotyczącymi zabytkowej architektury chat zmuszeni są myć je dwa razy w roku. Z wywiadów etnograficznych, które przeprowadziłem wraz z grupą zdaje się jednak, iż w czynności tej nie jest ważny wyłącznie nakaz jej wykonywania. Sami mieszkańcy czują, że jest to ich obowiązek (moralny?). Chaty są niebielone, drewno jest tam w większości niezabezpieczone – tak jak było zawsze. W takiej sytuacji mycie chat przybiera postać aktywności z jednej strony ważnej z perspektywy utrzymania lokalnego dziedzictwa, z drugiej zaś ze względu na pewną głębszą więź łączącą chochołowian z miejscem zamieszkania. Dopatruję się w tym czegoś co przypomina doznanie religijne – z silnie zarysowanym komponentem moralnym i emocjonalnym, a także z silnie zaznaczoną składową materialną i temporalną – jak przeżywane rokrocznie święto. Rozwijając temat i próbując znaleźć argumenty za powołam się na publikacje Timothy’iego Carrolla pt. „Im/material objects. Relics, gestured signs and the substance of immaterial” oraz Caroline Bynum pt. “Christian Materiality. An Essay on Religion in Late Medival Europe”, czyli prac ważnych dla anglosaskich badań nad antropologicznym rozumieniem religijności.
Biogram
Student drugiego roku Międzydziedzinowych Studiów Humanistyczno-Społecznych (MISH) na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach których studiuje etnologię i antropologię kulturową oraz informatykę i ekonometrię. W ramach studiów antropologicznych realizuje wraz z grupą innych studentów etnograficzne badania terenowe na temat dziedzictwa Chochołowa. Zainteresowania: antropologiczne badanie religijności oraz tzw. wielozmysłowe imaginaria religijne.
Andżelika Sojka i Angelika Pokładek
Tytuł wystąpienia
Kryzys duchowy we współczesnym świecie – co do tego doprowadza?
Abstrakt
Religijność człowieka wyraża się na różne sposoby. Część społeczeństwa wierzy w Boga, a druga część neguje, krytykuje te wierzenia. W obecnych czasach bardzo często podważa się prawdę, a co za tym idzie prawdę o istnieniu Boga. Człowiek, odrzucając Boga i podważając prawdę o istnieniu Boga, gubi stopniowo prawdę o samym sobie, o swoim powołaniu i przeznaczeniu. Kryzys duchowy w dobie globalizacji pogłębia się, zwłaszcza dlatego że brak jest osób i instytucji, które mogłyby dać skuteczny odpór wszelkim zakusom manipulacyjnym i przeciwstawić się negatywnym trendom cywilizacyjnym.
Biogramy
Afiliacja: Uniwersytet Rzeszowski
Dr hab. Michał Zembrzuski, prof. UKSW
Tytuł wystąpienia
Absolutyzacja nauki – perspektywa tomistyczna
Abstrakt
(…)
Biogram
Doktor habilitowany w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia; od listopada 2020 – prof. UKSW; od 2012 – sekretarz „Rocznika Tomistycznego” wydawanego przez Naukowe Towarzystwo Tomistyczne; od 2018 – dyrektor serii „Biblioteka Rocznika Tomistycznego”.
Dr hab. Piotr Duchliński, prof. AIK
Tytuł wystąpienia
Scjentyzm jako sekularyzacja transcendencji
Abstrakt
(…)
Biogram
Od stycznia 2008 – dr nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia; od kwietnia 2017 – dr habilitowany w dyscyplinie filozofia; od października 2018 – prof. Akademii Ignatianum w Krakowie.
Dr Rafał Szopa
Tytuł wystąpienia
Naturalizm ontologiczny i metodologiczny a transcendencja
Abstrakt
(…)
Biogram
Absolwent Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, mgr teologii w zakresie filozofii oraz absolwent studiów podyplomowych filozoficzno-etycznych na PWT. Doktorat na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu w Instytucie Filozofii Chrześcijańskiej w zakresie filozofii. Pracownik Katedry Nauk Humanistycznych i Społecznych Wydziału Zarządzania na Politechnice Wrocławskiej. Prowadzi zajęcia z przedmiotów humanistycznych, takich jak: filozofia, wstęp do filozofii, etyka, etyka inżynierska, etyka nowych technologii, komunikacja społeczna. Tematyka publikowanych prac dotyczy teorii partycypacji bytu i jej zastosowań, ateizmu i filozofii przyrody, teorii poznania oraz nowych technologii w ujęciu filozoficznym. Był współorganizatorem konferencji międzynarodowych, uczestniczył czynnie w konferencjach w Polsce i za granicą. Popularyzuje naukę w ramach corocznych edycji Dolnośląskiego Festiwali Nauki. Współpracownik Studium św. Hildegardy z Bingen na PWT we Wrocławiu. Od 2020 r. członek rady naukowej czasopisma „Perspectiva – Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”.
Ks. dr hab. Bogusław Drożdż prof. PWT
Tytuł wystąpienia
Czy wyznawana religia, uprawiana nauka i ustanawiane prawo mogą redukować wartość ludzkiej godności?
Abstrakt
Ludzka natura nie wyraża się inaczej jak tylko w kulturze. Klasyczne jej rozumienie każe widzieć w niej dynamikę ludzkich myśli i czynów, które owocują nauką, religią, moralnością i sztuką. Można wykazać, że człowiek to przede wszystkim istota moralna i dlatego wszystko co „wytwarza” daje się zmieścić w dwóch workach o nazwie „dobro” lub „zło”. Napięcie między dobrem a złem najbardziej uwyraźnia w kulturze wyznawana religia, uprawiana nauka i uchwalane prawo. Jeżeli definicja człowieka ujmuje niezbywalną wartość ludzkiej godności, to powyższe obszary będą miały istotny wpływ na jej promocję lub degradację.
Biogram
Kapłan diecezji legnickiej, profesor nadzwyczajny Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, kierownik katedry Nowej Ewangelizacji w Instytucie Historii Kościoła i Teologii Pastoralnej tejże uczelni; wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Legnickiej; w latach 1996-2018 dyrektor Biblioteki seminaryjnej w Legnicy; w latach 2007-2012 sekretarz generalny I Synodu Diecezji Legnickiej; członek Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji Konferencji Episkopatu Polski; asystent kościelny Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana w diecezji legnickiej; dyrektor Diecezjalnego Centrum Edukacyjnego w Legnicy; od czerwca 2018 r. proboszcz parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski w Legnicy. Redaktor naczelny dwóch naukowych periodyków: „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” oraz „Społeczeństwo. Studia, prace badawcze i dokumenty z zakresu nauki społecznej Kościoła”. Od lutego 2021 r. postulator w procesie beatyfikacyjnym sługi Bożego Henryka II Pobożnego. Jest autorem kultu książek, blisko 200 artykułów naukowych i popularno-naukowych oraz kilkuset esejów. Zainteresowaniami naukowymi celuje w problematykę ewangelizacji („starej” i „nowej”) oraz duszpasterstwa i apostolstwa społecznego.
