Tytuł konferencji: „Naturalizm i antynaturalizm nauki”
PLATFORMA ZOOM, 25.04.2022 roku

Komitet naukowy konferencji:

Ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT; Ks. prof. Dariusz Lipiec; dr hab. Jan Wadowski, prof. PWr

Organizator:

Katedra Nowej Ewangelizacji Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu

Katedra Nauk Humanistycznych i Społecznych Politechniki Wrocławskiej

Diecezjalne Centrum Edukacyjne w Legnicy

Komitet organizacyjny:

ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT; dr Rafał Szopa; ks. dr Andrzej Ziombra; dr Jarosław Sempryk

Informacje organizacyjne:

Abstrakt referatu (600-700 znaków) należy przesłać do 21 kwietnia 2022 r. na adres e-mail: rafal.szopa@pwr.edu.pl – dr Rafał Szopa. Teksty referatów (do 35000 znaków), po uzyskaniu pozytywnej oceny Komitetu naukowego i recenzentów, będą zamieszczone w czasopiśmie „PERSPECTIVA” lub „SPOŁECZEŃSTWO”, albo w publikacji zbiorowej.
P R O G R A M K O N F E R E N C J I

10:30 –10:45 – Rozgrzewka techniczna – dr Rafał Szopa

10:45 – 11:00 – Otwarcie konferencji – ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT

SESJA PIERWSZA

11:00 – 11:15 – Wykład: Intelektualna formacja katechety – mgr-lic. Natalia Mann-Bańbura

11:15 – 11:30 – Wykład: Specyfika metody naukowej teologii pastoralnej – ks. prof. dr hab. Dariusz Lipiec

11:30 – 11:45 – Wykład: Naukowość teologii w dzisiejszym świecie – ks. mgr Przemysław Rogusz

11:45 – 12:00 – Wykład: Wymiary kapłańskiej formacji – ks. mgr-lic. Jan Rajczakowski

12:00 – 12:15 – DYSKUSJA

12:15 – 12:30 – Przerwa kawowa (indywidualnie)

SESJA DRUGA

12:30 – 12:45 – Wykład: Antynaturalistyczny status prawdy w poznaniu filozoficznym – dr Robert Goczał

12:45 – 13:00 – Wykład: Spór o teizm umiarkowany – dr Marek Błaszczyk

13:00 – 13:15 – Wykład: Twierdzenie o niezupełności Gödela a rozwój nauk szczegółowych – dr Rafał Szopa

13:15 – 13:30 – Wykład: Racjonalność i ideologizacja racjonalności – ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT

13:30 – 13-45 – DYSKUSJA

13:45 – Zakończenie konferencji

TYTUŁY, ABSTRAKTY I BIOGRAMY

Mgr-lic. Natalia Mann-Bańbura

Tytuł wystąpienia

Formacja intelektualna katechety.

Abstrakt

Działalność katechety stanowi jedną z istotnych form posługi słowa w Kościele. Jak podkreślał Jan Paweł II – jeśli zadaniem katechisty jest przekazanie słuchaczom całej nauki chrześcijańskiej, on sam musi ją najpierw dobrze poznać. Myśl ta podkreśla wagę nieustannej i gruntownej formacji katechety na drodze stawania się osobą kompetentną i odpowiedzialną za przekaz nauki Chrystusowej. Dyrektorium ogólne o katechizacji zauważa, iż formacja katechety powinna obejmować kilka wymiarów – duchowy, intelektualny, metodyczny i duszpasterski. Celem wystąpienia jest przedstawienie intelektualnej formacji katechety, na którą składa się znajomość treści wiary oraz środków, za pomocą których wiara chrześcijańska jest wyrażana, celebrowana i przeżywana.

Biogram

Natalia Mann-Bańbura, doktorantka w Instytucie Historii Kościoła i Teologii Pastoralnej Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu; katechetka w Kamiennej Górze, żona i matka dwóch synów.

Mgr-lic. Jan Rajczakowski

Tytuł wystąpienia

Wymiary kapłańskiej formacji

Abstrakt

Właściwa formacja kapłanów, którzy mają owocnie kontynuować misję Jezusa Dobrego Pasterza we współczesnym świecie, stanowi jedno z najważniejszych zadań Kościoła. W Adhortacji apostolskiej Pastores dabo vobis Jan Paweł II ukazuje, że życie duchowe kapłana i jego posługa duszpasterska powinny być wypełnione ciągłą pracą nad sobą, która ma pogłębiać świadomość uczestnictwa w zbawczej misji Kościoła. Zasadniczymi wymiarami takiej formacji są: wymiar ludzki, duchowy, duszpasterski i intelektualny. Ten zintegrowany proces, zakorzeniony w formacji seminaryjnej, wymaga na kolejnych etapach pewnych przystosowań, aktualizacji i zmian, które jednakże nie będą przerywać ani osłabiać jego ciągłości

Biogram

Ks. Jan Rajczakowski, kapłan diecezji legnickiej, doktorant w Instytucie Historii Kościoła i Teologii Pastoralnej Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu; wikariusz parafii pw. Matki Bożej Różańcowej w Kamiennej Górze.

Ks. prof. dr hab. Dariusz Lipiec

Tytuł wystąpienia

Specyfika metody naukowej teologii pastoralnej

Abstrakt

Specyficzne dla teologii pastoralnej jest to, że nie posługuje się ona jedną określoną metodą badawczą. W badaniach teologicznopastoralnych wykorzystuje się wiele różnorakich metod, w zależności od przedmiotu badań i jego celu. Tę wielość metod wykorzystuje się najczęściej w sposób określany jako paradygmat metod teologii pastoralnej. Wynika on z definicji teologii pastoralnej, według której jest to nauka zmierzająca za pomocą socjologiczno-teologicznej analizy aktualnej sytuacji Kościoła do wypracowania modeli teologicznych oraz odpowiadających im programów działania i imperatywów. Postępowanie badawcze w teologii pastoralnej jest trzyetapowe. Na pierwszym etapie prowadzi się badania nad istotą Kościoła, jego funkcjami, strukturami, podmiotem działalności i uwarunkowaniami jego działalności w aktualnej rzeczywistości. Prowadzi się je w oparciu o Pismo Święte, Tradycję, nauczanie Kościoła. Wykorzystuje się przy tym dotychczasowe efekty badań. Na tym etapie badawczym korzysta się z metod charakterystycznych dla nauk biblijnych, historycznych czy stosowanych w teologii systematycznej. Na drugim etapie badawczym odbywa się analiza aktualnej sytuacji Kościoła. Badania nad nią prowadzi się w oparciu o metody stosowane w naukach społecznych, takich jak socjologia, statystyka czy psychologia. Zależne jest to tego, jakiej rzeczywistości one dotyczą: dużych czy małych grup społecznych, czy też pojedynczych osób. Na tym etapie badawczym korzysta się więc z metod i technik badawczych stosowanych w tych naukach. Należy zauważyć, że analiza aktualnej rzeczywistości ma charakter teologiczno-socjologiczny, co oznacza, że wykorzystuje się metody obu tych dyscyplin. Konieczne jest, aby na sytuację Kościoła spojrzeć nie tylko w świetle nauk społecznych, ale także z punktu widzenia Bożego Objawienia. Aspekt teologiczny jest przesłanką większą w postępowaniu badawczym. Na trzecim etapie postępowania badawczego – według paradygmatu teologii pastoralnej – wyprowadza się konkretne postulaty dotyczące działalności kościelnej, dyrektywy i zasady działania. Paradygmat metod teologii pastoralnej wskazuje, że badania teologicznopastoralne mają charakter interdyscyplinarny, a w wielu wypadkach także multidyscyplinarny. Dla uzyskania zamierzonych rezultatów korzysta się z metod wielu dyscyplin naukowych, których rezultaty analizowane w świetle przesłanek teologicznych pozwalają na uzyskanie aktualnego obrazu rzeczywistości, w jakiej Kościół urzeczywistnia swoje posłannictwo, a także pozwalają na programowanie jego działalności w przyszłości.

Biogram

Ks. Dariusz Lipiec – prof. dr hab. teologii pastoralnej; prezbiter diecezji siedleckiej, pracownik naukowo-dydaktyczny w Katedrze Teologii Pastoralnej, w Instytucie Nauk Teologicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Członek Towarzystwa Naukowego KUL, Polskiego Stowarzyszenia Pastoralistów, Polskiej Akademii Nauk, PosT-Netzwerks der mittel- und osteuropeischäischen Pastoraltheologinnen und Pastoraltheologen. Autor monografii: Duszpasterstwo niewidomych i słabowidzących w Polsce. Studium pastoralne (2011), Formacja pastoralna młodych prezbiterów w diecezjach w Polsce. Studium teologicznopastoralne (2020). Redaktor i współredaktor kilku prac zbiorowych, autor ponad stu artykułów naukowych z zakresu teologii pastoralnej, a zwłaszcza organizacji duszpasterstwa, apostolstwa świeckich, duszpasterstwa osób z niepełnosprawnością i formacji duchowieństwa. E-mail: dlipiec@kul.pl

Ks. dr hab. Bogusław Drożdż, prof. PWT

Tytuł wystąpienia

Racjonalność i ideologizacja racjonalności

Abstrakt

Często racjonalność wprost utożsamiana jest z metodą matematyczno-empiryczną. A oto racjonalność sama w sobie jest wartością. Jeśli tak to dążenie w kierunku tej wartości, tego dobra – jest w rzeczywistości realizacją cnoty. Racjonalność poprzez prawidłowe myślenie, znajdujące oddźwięk również w praktyce życia prowadzi do większego dobra, jego pomnażania. Przeciwieństwem racjonalności jest nieracjonalność. Ujawnia się ona zwłaszcza tam, gdzie dochodzi do ideologizacji racjonalności.

Biogram

Ks. Bogusław Drożdż – kapłan diecezji legnickiej, profesor nadzwyczajny Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, kierownik katedry Nowej Ewangelizacji w Instytucie Historii Kościoła i Teologii Pastoralnej tejże uczelni; wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Legnickiej; w latach 1996-2018 dyrektor Biblioteki seminaryjnej w Legnicy; w latach 2007-2012 sekretarz generalny I Synodu Diecezji Legnickiej; w latach 2011-2021 członek Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji Konferencji Episkopatu Polski; asystent kościelny Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana w diecezji legnickiej; dyrektor Diecezjalnego Centrum Edukacyjnego w Legnicy; od czerwca 2018 r. proboszcz parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski w Legnicy. Redaktor naczelny dwóch naukowych periodyków: „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” oraz „Społeczeństwo. Studia, prace badawcze i dokumenty z zakresu nauki społecznej Kościoła”. Od lutego 2021 r. postulator w procesie beatyfikacyjnym sługi Bożego Henryka II Pobożnego. Jest autorem kultu książek, blisko 200 artykułów naukowych i popularno-naukowych oraz kilkuset esejów. Zainteresowaniami naukowymi celuje w problematykę ewangelizacji („starej” i „nowej”) oraz duszpasterstwa i apostolstwa społecznego.

Dr Marek Błaszczyk

Tytuł wystąpienia

Spór o teizm umiarkowany

Abstrakt

Celem wystąpienia będzie ukazanie specyfiki filozoficznego rozumienia Boga (Absolutu). Zaznaczymy, że najczęściej podkreśla się Jego niedostępność dla ludzkiego rozumu, akcentując Jego niedefiniowalność, niepoznawalność, irracjonalność (alogiczność), paradoksalność czy antynomiczność. Teologowie, mówiąc o Bogu, wskazują na Jego wszechmoc, nieskończoność, dobroć, miłosierdzie czy sprawiedliwość. Przypisują Mu więc atrybuty (cechy), które z punktu widzenia rozumu nie zawsze są ze sobą komplementarne, a nierzadko nawet zdają się wzajemnie siebie wykluczać. Filozofowie, przedstawiając rozmaite „dowody” („drogi”) na Jego istnienie (np. Anzelm, Tomasz z Akwinu, Kartezjusz), wskazują natomiast na Jego oddalenie od człowieka (Deus absconditus). Interpretują Go przy tym w kategoriach aporii, paradoksu i absurdu (np. Pascal, Kierkegaard, Szestow), zwracając uwagę, że może On być jedynie przedmiotem wiary, a nie wiedzy (np. Kant, Jaspers). Jeszcze inni filozofowie bądź krytykują Jego istnienie (stanowisko ateistyczne), bądź Jego wpływ na ludzką egzystencję (stanowisko deistyczne). W tym kontekście szczególnie interesująca okazuje się koncepcja Boga zaproponowana przez Mieszka Ciesielskiego, współczesnego poznańskiego filozofa i metodologa nauk. Sformułował on bowiem rozumową (racjonalną, dedukcyjną) argumentację na rzecz „obecnego nieistnienia Boga” („dowód z miłosierdzia na obecne nieistnienie Boga”), określając swoje stanowisko mianem teizmu umiarkowanego. W wystąpieniu przyjrzymy się głównym założeniom owej koncepcji, osadzając ją na tle dotychczasowych sposobów filozoficznego ujmowania Boga.

Biogram

Marek Błaszczyk, doktor filozofii, związany z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zainteresowania naukowe: filozofia egzystencji, antropologia filozoficzna, filozofia hermeneutyczna.

Dr Robert Goczał

Tytuł wystąpienia

Antynaturalistyczny status prawdy w poznaniu filozoficznym

Abstrakt

Przedłożenie dotyczy analityczno-historycznej wykładni „prawdy”, jaka pojawiała się w różnych filozoficznych refleksjach od starożytności po współczesność, zwłaszcza w tradycji realistycznej i idealistycznej. Niemal wszystkie ujęcia starały się ukazać niezmienny i absolutny atrybut prawdy, jej strukturę i przedmiot. W głównej mierze zostaną przedstawione różne koncepcje „prawdy”, aczkolwiek – mimo dostrzegalnych kontrastów – w konsekwencji dążyły one do niemal tej samej definicji antynaturalistycznej. Przedłożenie zakłada także ukazanie różnic między prawdą logiczną, ontologiczną a prawdą etyczną, związek prawdy z metafizyką, transcendentaliami i jej wymiarem Boskim w tradycji tomistycznej, a także ujęcia „prawdy” na tle tradycji iluminizmu i emanatyzmu średniowiecznego, co sugeruje widoczne powiązania filozofii z teologią. Zakładam odwołania do filozofów presokratycznych, Platona, Arystotelesa, Plotyna, Pseudo-Dionizego, Ojców kapadockich, św. Augustyna, Boecjusza, tradycji arabskiej, tomistycznej, szkotystycznej, wybranych filozofów renesansu (np. M. Ficino, L. Valla, T. Campanella), a także do jezuickich reprezentantów scholastyki odrodzeniowej (np. F. Suárez ) i ujęć nowożytnych.

Biogram

Robert Goczał – dr nauk humanistycznych (filozofia) Uniwersytetu Wrocławskiego, adiunkt przy Katedrze Historii Filozofii w Instytucie Filozofii Chrześcijańskiej i Nauk Społecznych Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, autor wielu publikacji.

Ks. Przemysław Rogusz

Tytuł wystąpienia

Naukowość teologii w dzisiejszym świecie

Abstrakt

Pojęcie ,,nauki” w naszych czasach wydaje się być jednym z najbardziej interesujących tematów dla filozofów czy metodologów w ogólności. Wielu z nich stara się zdefiniować to pojęcie z większym lub mniejszym skutkiem, często jednakże ograniczając się do tego z czego nauka się składa, a nie czym faktycznie jest. Teologia również jako dziedzina nauki staje przed niełatwym zadaniem w dzisiejszym świecie: obrony swojej ,,naukowości”. Problem naukowości teologii jest ważny, bowiem są tacy „badacze”, którzy uważają, że winna ona iść w „zapomnienie”. Obecnie spotykamy dwa wyraźne stanowiska z jakimi teologia jako nauka musi się mierzyć. Z jednej strony uznaje się teologię za naukę w całej jej rozciągłości na równi z innymi naukami. Z drugiej strony znajdują się ci, którzy uważają, że czas teologii minął i nie należy jej rozwijać. Można, oczywiście, podnosić w debatach jej wcześniejsze osiągnięcia.

Biogram

Ks. Przemysław Rogusz, kapłan diecezji legnickiej, doktorant w Instytucie Historii Kościoła i Teologii Pastoralnej Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, wikariusz parafii pw. Świętych Piotra i Pawła w Kamiennej Górze.

Dr Rafał Szopa

Tytuł wystąpienia

Twierdzenie o niezupełności Gödela a rozwój nauk szczegółowych

Abstrakt

Kurt Gödel udowodnił dwa twierdzenia, które rzucają światło na możliwości nauk naturalnych do odkrywania prawdy. Twierdzenie o niesprzeczności i o niezupełności mówią nam, że każda teoria naukowa jeśli jest wewnętrznie spójna i korzysta z arytmetyki liczb naturalnych, jest niezupełna. Oznacza to, że jesteśmy skazani na dążenie do prawdy, lecz nigdy nie odkryjemy jej w pełni na terenie nauk przyrodniczych. Interpretacja tego faktu doczekała się wielu ujęć, zarówno od strony przedstawicieli nauk szczegółowych, jak i filozofów i teologów. Twierdzenia
Gödela mogą wskazywać na potrzebę antynaturalistycznego podejścia do Prawdy.

Biogram

Rafał Szopa, absolwent Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, mgr teologii w zakresie filozofii oraz absolwent studiów podyplomowych filozoficzno-etycznych na PWT. Doktorat na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu w Instytucie Filozofii Chrześcijańskiej w zakresie filozofii. Pracownik Katedry Nauk Humanistycznych i Społecznych na Wydziale Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Prowadzi zajęcia z przedmiotów humanistycznych, takich jak: filozofia, wstęp do filozofii, etyka, etyka inżynierska, etyka nowych technologii, komunikacja społeczna. Tematyka publikowanych prac dotyczy teorii partycypacji bytu i jej zastosowań, ateizmu i filozofii przyrody, teorii poznania, transhumanizmu oraz nowych technologii w ujęciu filozoficznym. Był współorganizatorem konferencji międzynarodowych, uczestniczył czynnie w konferencjach w Polsce i za granicą. Popularyzuje naukę w ramach corocznych edycji Dolnośląskiego Festiwali Nauki. Współpracownik Studium św. Hildegardy z Bingen na PWT we Wrocławiu. Od 2020 r. członek rady naukowej czasopisma „Perspectiva – Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”.